Wydanie internetowe 2024

Spotkanie w Krakowie przy dawnej siedzibie Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i więzienia, jeszcze wcześniej nazywanego więzieniem św. Michała

77. ROCZNICA WYROKÓW
W PROCESIE KRAKOWSKIM DZIAŁACZY WIN I PSL

10 września 2024 r., w 77. rocznicę wydania przez komunistyczny sąd wyroków w tzw. procesie krakowskim, pod tablicą pamięci działaczy WiN i PSL na ścianie budynku zajmowanego dziś przez Muzeum Archeologiczne przy ul. Senackiej w Krakowie odbyła się patriotyczna uroczystość, którą zorganizowały Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” Obszar Południowy oraz Oddział IPN w Krakowie.

Pamiątkowa tablica na murach dawnego więzienia św. Michała przy ul. Senackiej w Krakowie
(obecnie siedziba Muzeum Archeologicznego)

10 września 1947 r. skazano członków Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego. Proces miał charakter pokazowy, był elementem kampanii propagandowej mającej skompromitować i unicestwić antykomunistyczną opozycję polityczną.

Komunistyczny Wojskowy Sąd Rejonowy uznał, iż na karę śmierci zasłużyli działacze WiN: Franciszek Niepokólczycki (prezes II Zarządu Głównego WiN), Alojzy Kaczmarczyk, Józef Ostafin, Walerian Tumanowicz, Edward Bzymek, Jan Kot, Eugeniusz Ralski i Wiktor Langner. Na dożywotnie więzienie skazano Mirosława Kowalskiego, na 15 lat Karola Buczka i Henryka Müncha, na 10 – Stanisława Mierzwę, Karola Starmacha i Stefana Ralskiego, na 6 – Mieczysława Kabata, na 5 – Tadeusza Wilczyńskiego. Jerzego Kunce uniewinniono.

Bolesław Bierut zamienił Niepokólczyckiemu, Ralskiemu, Kotowi oraz Langnerowi karę śmierci na dożywocie, a Bzymkowi na 15 lat więzienia. Większość skazanych wyszła na wolność dopiero w czasie odwilży 1956 r., natomiast Kaczmarczyka, Ostafina i Tumanowicza stracono w więzieniu przy ul. Montelupich 13 listopada 1947 r.

Przed uroczystością; u dołu na pierwszym planie (z wiązanką) dr hab. Jacek Górski – dyrektor Muzeum Archeologicznego, gospodarz miejsca, w głębi – przedstawiciele wojewody małopolskiego i dyrekcji Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie

Spotkanie prowadził Dobrosław Rodziewicz, specjalista w Oddziałowym Biurze Edukacji Narodowej IPN w Krakowie

W swoim wystąpieniu dr Musiał przypomniał, że tablica na Senackiej to pierwsze trwałe upamiętnienie zrealizowane przez krakowski IPN, a odsłonił ją ówczesny dyrektor Oddziału dr hab. Janusz Kurtyka, redaktor naczelny „Zeszytów Historycznych WiN-u", prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Społeczno-Kombatanckiego Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość", późniejszy prezes IPN, który zginął w katastrofie smoleńskiej w 2010 r.

	Dyrektor krakowskiego Oddziału IPN dr hab. Filip Musiał
Jadwiga Ostafin-Martyna przywołała wrażenia z ostatniego spotkania ze swoim ojcem kpt. Józefem Ostafinem w więzieniu w 1947 roku
	Modlitwę za zamordowanych oraz więzionych po procesie krakowskim poprowadziła Małgorzata Janiec, prezes Obszaru Południowego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”

Po przemówieniach i modlitwie jako pierwsi w hołdzie pamięci złożyli wiązanki i znicze przedstawiciele rodzin sądzonych w procesie krakowskim – Jadwiga Ostafin-Martyna i Wojciech Mierzwa (syn Stanisława Mierzwy) z żoną Celiną.

Jadwiga Ostafin-Martyna oraz Celina i Wojciech Mierzwowie

Dyrektor krakowskiego Oddziału IPN dr hab. Filip Musiał

Dyrektor Instytutu Zootechniki –  Państwowego Instytutu Badawczego dr Tomasz Jacek (L) i prezes Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach Ryszard Ochwat (P)

Dowódcy 11. Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej

Z kwiatami dr Gabriela Olszowska, Małopolski Kurator Oświaty i ze zniczem przedstawiciel Prezydenta Miasta Krakowa

Posterunek honorowy wystawiła 11. Małopolska Brygada Obrony Terytorialnej

Janusz Ślęzak
asystent prasowy Oddziału IPN w Krakowie

Kraków, 10 września 2024
Od redakcji
Serdecznie dziękujemy Panu Januszowi Ślęzakowi za zaproszenie na uroczystość upamiętniającą wydanie wyroków w procesie krakowskim w 1947 roku – sądzonych wówczas działaczy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego, a także podzielenie się z nami piękną relacją z tego wydarzenia. (WM)